گذری بر نایین

شهریور بود و گرمای مخصوصش…اصفهان که بودیم دایی از نایین گفت و از مسجد جامعش…عزم کویر کردیم و راهی شدیم…به نایین رسیدیم و اول از همه به مسجد رفتیم…از دور گلدسته های خاکی رنگش دیده می شد…خلوت بود …بهتر است بگویم هیچ کسی غیر ما نبود!وارد صحنش شدم…به مقتضای نور کویر و تحمل دشوار آفتاب ، صحن مرکزی برهنه ی مسجد ،  وسعت زیادی نداشت…در چهار طرف صحن فضاهای پوشیده ای بود که جایگاهی بود برای نماز و عبادت…در مشرق راه پله ای بود که به سرداب و پایاب منتهی می شد…پایین رفتم…سرداب بزرگی بود…ستون هایی قطور و نورگیر هایی که داشت که انسان را متعجب می کرد! به اقتضای جنگ های قرن های گذشته ی این مرز و بوم و به خاطر دور ماندن مردم از خطرهای پیش رو دالان ها و دخمه هایی در سرداب تعبیه شده بود که فضایی پررمز و راز و وهم آلود ایجاد می کرد…صدای نیاکان رنج دیده ی این دیار را می شنیدم که در فضای عریان سرداب می پیچید…صدای مردمانی که از جفای روزگار دون به چنین فضای تاریک و بسته ای پناه آورده بودند…با وجود شریان های بسیار کمی که در سرداب برای تبادل هوا وجود داشت ، مطبوع بودن هوایش عجیب به نظر می رسید…شاید راه هایی پنهان برای تبادل…نمی دانم!
سرداب را ترک کردم…به گوشه گوشه ی مسجد سرک کشیدم…در میان آجرکاری های زیبا و نقش های آسمانی دیوار ها پرواز کردم…به دیدار منبر تاریخی اش رفتم …زیبا بود…نقش هایی به زیبایی آسمان کویر …خیالم به میان نقش هایش دوید…ضرب قلم و تیشه ی منبت کاری بزرگان را دیدم که بر پیکره ی چوب می خورد و طرحی در می انداخت به لطافت روح…یاد منبر مسجد اموی دمشق افتادم که ده سال پیش دیده بودم…هر دو زیبا و رویایی بودند…همچنین یاد نقاشی استاد کاتوزیان افتادم که از همین منبر طرحی کشیده بود…چرخی دیگر در مسجد زدم و به سوی موزه ی مردم شناسی کویر رفتم که در مجاورت مسجد بود…

پ ن : با وجود زیبایی فوق العاده ی مسجد و طراحی منحصر به فرد حاکم بر آن ، خلوت بودن این فضا مرا به شدت متعجب و اندوهگین کرد…کاش چنین بناهایی که روح لطیف ایران  و اسلام در آن دمیده شده بیشتر و بیشتر به مردم شناسانده می شدند…